Hemoroid veya basur , anüsü çevreleyen veya atığın dışkı olarak geçmeden önce toplandığı alt rektumdaki iltihaplı, şişmiş damarlara denir.
İki tür hemoroid vardır: anüsün yakınında derinin altında oluşan dış hemoroidler ve anüs ve alt rektal astarda oluşan iç hemoroidler.
Amerikan Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü (NIDDK) ne göre Amerikada yaşayan 20 kişiden 1’i hemoroid rahatsızlığı yaşamakta. 50 yaşın üzerindeki yetişkinlerin yaklaşık %50’si horoid problemleri yaşayacaktır.
Kişilerin beslenme alışkanlıkları, hemoroid semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.
Bu makale, hemoroide yardımcı olacak en iyi lifli gıdaları ve hangi gıdalardan kaçınmanız gerektiğinden bahsetmektedir. Hemoroid tedavisi ve önlenmesi için ek ipuçları vermektedir.
Beslenme nasıl yardımcı olabilir?
Daha fazla lifli, az yağlı, tam gıdalar yemek genellikle hemoroid semptomlarını azaltabilir veya önleyebilir.
Bunun nedeni lifli gıdalar;
- dışkı ağırlığını artırmak, dışkının kolonda geçirdiği süreyi azaltmak (kolon geçiş süresi)
- bağırsaklarda su tutulmasını artırarak daha kolay geçen daha yumuşak dışkılara neden olur
- bağırsaklardaki pH seviyelerini düşürür, bu da kolon geçiş süresini veya yiyeceklerin kolondan geçmesi için geçen süreyi azaltır
Hedeflenmesi gereken en sağlıklı lif miktarı her 1000 kalori için 14 gram lif tüketimidir.
Peki hangi gıdaları yemeliyiz?
Lif bakımından zengin popüler gıdalar aşağıda listelenmiştir.
1. Buğday Kepeği
Buğday içersinde çözünmeyen lifler içermekte dışkılama kolaylığı ve sindirim kolaylığı sağlayacaktır.
2. Kuru Erik
Haşlanmış veya kuru erik lif bakımından çok zengin bir yiyecektir. Sadece yarım fincan haşlanmış kuru erikte 3,8 gr lif bulunmaktadır.
Kuru erik midenin uzun süre dolu kalmasına yardımcı olur ve açlığı bastırmaktadır. Hem obeziteye karşı hemde hemoroide karşı çok etkilidir.
Ayrıca Fenol adı verilen bileşenler enfeksiyon riskini azltır.
3. Elma
Elma harika bir lif kaynağıdır kabuğu ile tüketildiğinde orta boya bir elmada 4.4gr lif bulunmaktadır. Kabuğunda bulunan çözünmeyen lifler, sindirim sırasında parçalanmaz ve kolay dışkılama da yardımcı olurlar bir nevi müshil etkisine neden olurlar.
4. Armut
Kabuğu ile bir armutun etrafında 6gr lif bulunur.
Armut ayrıca doğal bir müshil görevi görebilen fruktoz içerir.
5. Arpa
β-glukan adı verilen bir lif açısından zengindir. kolonda parçalanıp viskoz bir jel oluşturur. Araştırmalar arpa tüketmenin iyi bir kolon sağlığını korumaya yardımcı olabileceğini gösteriyor.
6. Mısır
Bir fincan pişmiş tatlı mısırın içersinde 4.2gr lif bulunmaktadır. Eski çağlarda insanlar hemoroide çare olarak mışır kullanmışlardır. Bunun nedeni muhtemelen mısırın lifin yanı sıra serbest radikallerin hücresel hasarını önleyen güçlü antioksidanlar ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilecek diğer bileşikler içermesidir.
7. Yulaf
Bir fincan pişmiş yulaf ezmesi 4gr lif içermektedir. Bağırsak sağlığı için faydalıdır. Ayrıca dışkıyı yumuşatmaya yardımcı olur ve ıkınma riskini azaltır.
8. Mercimek
Bir su bardağı pişmiş mercimekte 15.6gr lif bulunmaktadır.
9. Tam buğday ekmeği, makarna ve tahıllar
İşlenmemiş veya hafif işlenmiş tam buğday ürünleri, dışkı ağırlığını ve kolon geçiş süresini artıran çözünmeyen lif bakımından zengindir.
Ek bir lif katkısı için fındık ve tohumlu tam buğday ürünleri seçin.
10. Meyveler
Çilek, ahududu, böğürtlen vb meyveler yüksek lif içerirler. 100gr lık ahudududa yaklaşık 6,5gr lif bulunmaktadır. Meyveler ayrıca dışkıyı yumuşatmaya ve sindirim sisteminin sorunsuz hareket etmesine yardımcı olan çok miktarda su içerir. Ayrıca doağl bir müshil etkisi olan fruktoz içerirler.
11. Enginar
Bazı geleneksel tıp sistemleri , hemoroidleri tedavi etmek için enginar ve devedikeni (enginarın akrabaları olan) çeşitlerini kullanır. Bunun olası bir nedeni, yüksek lif içeriğidir. Bir adet pişmiş orta boy enginar yaklaşık 10,3 gr lif içerir.
12. Tatlı patates ve patates
Kabuğuyla pişirilmiş orta boy bir patates de yaklaşık 3,6 gram lif içerir.
Patates ve tatlı patates hem çözünür hem de çözünmez lif içerir . Bazı araştırmalar, tatlı patateslerden elde edilen lifin de diğer sebzelerden daha güçlü bir müshil etkisine sahip olduğunu bulmuştur.
13. Brokoli
Bir su bardağı haşlanmış brokoli yaklaşık 5.1 gr lif içerir.
Brokoli ayrıca sindirimi iyileştirmeye ve bağırsağı korumaya yardımcı olabilecek sülforafan adı verilen bir bileşik içerir.
14. Domates
Domates , hem kabızlığı gideren hem de dışkıyı geçirmeyi kolaylaştıran lif ve su içerir.
Domates ayrıca , bilim adamlarının bazı kabızlık türleri üzerinde müshil etkisi olduğunu gösterdiği doğal bir antioksidan olan naringenin içerir .
15. Narenciye
Limon , portakal ve greyfurt gibi turunçgillerin etini kaplayan iç kabuk çok fazla lif içerir.
Domates gibi, turunçgiller de müshil etkisi olan bir bileşik olan naringenin içerir . Ayrıca kabızlığı hafifletmeye ve dışkıyı yumuşatmaya yardımcı olan bol miktarda su içerirler.
16. Kivi
100 gr kivi porsiyonu yaklaşık 3 gr lif ve bol su içerir.
Araştırmalar ayrıca kivi tüketiminin müshil gibi davrandığını, dışkılama sıklığını ve kolaylığını artırdığını ve dışkı hacmini artırarak kolon geçiş süresini kısalttığını gösteriyor.
Kivi ayrıca sindirimi iyileştirerek kabızlığı hafifletmeye yardımcı olabilecek zyaktinaz enzimini de içerir.
17. Fasulye
Bezelye ve diğer bakliyatlar gibi, kuru fasulye de lif açısından inanılmaz derecede yüksektir. Sadece yarım fincan pişmiş lacivert fasulye 9,6 g lif içerirken, yarım fincan barbunya fasulyesi yaklaşık 5,7 g lif içerir.
Hangi gıdalardan kaçınılmaldır?
- kızarmış ve tuzlu yiyecekler
- cips ve diğer paketlenmiş atıştırmalıklar
- tam yağlı süt ürünleri
- hazır veya ağır işlenmiş gıdalar
- kırmızı et
- şekerler ve çikolatalar
- soda, spor içecekleri, enerji içecekleri ve süt, şeker veya krema eklenmiş kahveler
- alkol
- aşırı kafein alımı
Hemoroidi önlemeye ve tedavi etmeye yardımcı ek ipuçları?
Evde yapılabilecek birkaç ilaç ve yaşam tarzı alışkanlığı hemoroid tedavisine yardımcı olabilir veya bunları geliştirme riskini azaltabilir.
- Mümkün olduğunca ağır nesneleri kaldırmaktan kaçının
- Susuz kalmamaya özen gösterin bol sıvı tüketin
- Aşırı kilo alımından uzak durun diyet yapın.
- Yeterince egzersiz yapın
- Anal ilişkiden kaçının
- Ağrı kesiciler kullanarak kısa süreli rahatlama yaşayabilirsiniz.
- Eczaneden hemoroid ilaçları alıp evde kullanabilirsiniz.
- Belirli aralıklarla oturma banyoları yapabilirsiniz.
REFERANSLAR;
- Ekber, A., et al . (2020) Yüksek lifli diyet.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK559033/ - Bae, SH (2014). Kabızlık için diyetler.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4291444/#:~:text=The%20mechanism%20of%20action%20of,fatty%20acids%20change%20the%20intraluminal - Çalışkan, İngiltere, et al. (2017). Anadolu geleneksel tıbbında hemoroid tedavisinde kullanılan bitkiler.
https://www.acgpubs.org/doc/2018080513540730-RNP-1611-556.pdf - Kabızlık konusunda endişeli misiniz? (2013).
https://www.nia.nih.gov/health/concerned-about-constipation#:~:text=Reasons%20for%20constipation%20include%3A,sugary%20sweets%20may%20Cause%20constipation. - Hemoroidin tanımı ve gerçekleri. (2016).
https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/hemorrhoids/definition-facts - Amerikalılar İçin Diyet Yönergeleri 2015-2020. Sekizinci Baskı. (n).
https://health.gov/sites/default/files/2019-09/2015-2020_Dietary_Guidelines.pdf - Hemoroid için yeme, diyet ve beslenme. Hemoroidim varsa ne yemeliyim? (2016.).
https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/hemorrhoids/eating-diet-nutrition - Faris Ezzat Al-Islam, M., et al. (2012). Mercimeklerin ( Lens culinaris L.) insan sağlığı ve beslenmesindeki rolü: Bir derleme.
https://www.researchgate.net/profile/Moezalislam_Faris/publication/332326817_Role_of_lentils_Lens_culinaris_L_in_human_health_and_nutrition_a_review/links/5d508baaa6fdcc370a8ec482/Role-of-lentils-Lens-a_review - Hemoroid. (n).
https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/hemorrhoids - Yemeklerde hacim nasıl artırılır. (n).
https://www.cdc.gov/diabetes/prevention/pdf/posthandout_session6.pdf - Idehen, E., et al. (2017). Arpada biyoaktif fitokimyasallar.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1021949816301223 - Kristek, A., et al. (2018). Bağırsak mikrobiyotası ve kardiyovasküler sağlık yararları: Tam tahıllı yulaflara odaklanma.
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1111/nbu.12354 - Kumar, D., et al. (2013). Mısırın besleyici, tıbbi ve ekonomik önemi: Mini bir derleme.
http://www.isca.me/IJPS/Archive/v2/i7/2.ISCA-RJPcS-2013-029.pdf - Lawrence, A., et al. (2019). Dış hemoroid.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK50009/ - Ulusal diyabet önleme programı: Pro-care. (n).
https://www.cdc.gov/diabetes/prevention/pdf/posthandout_session6.pdf - Ahududu, çiğ. (2019). https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/167755/besinler
- Reiland, H., et al. (2015). Armut ve sağlığın sistemik incelemesi.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4657810/ - Schubert, MC, et al. (2009). Her gastroenterologun yaygın anorektal bozukluklar hakkında bilmesi gerekenler.
https://www.wjgnet.com/1007-9327/full/v15/i26/3201.htm - Stacewicz-Sapuntzakis, M. (2013). Kuru erikler ve ürünleri: Kompozisyon ve sağlık etkileri – güncellenmiş bir inceleme.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24090144/ - Hemoroid tedavisi. Hemoroidimi nasıl tedavi edebilirim? (2016).
https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/hemorrhoids/treatment - Udani, JK, et al. (2013). Ara sıra kabızlığı olan hastalarda kivia tozunun Gut sağlığı üzerindeki etkileri: randomize, çift kör, plasebo kontrollü bir çalışma.
https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/1102667/nutrients - Her gastroenterologun yaygın anorektal bozukluklar hakkında bilmesi gerekenler. (2009).
https://www.wjgnet.com/1007-9327/full/v15/i26/3201.htm - Yanaka, A. (2018). Günlük brokoli filizi alımı, insan sağlıklı deneklerde bağırsak alışkanlıklarını normalleştirir.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5773831/ - Yin, J., et al. (2017). Naringenin, loperamidin neden olduğu kabızlığı olan farelerde c-Kit ve SCF’nin yanı sıra aquaporin 3’ün ekspresyon seviyelerini düzenleyerek müshil etkileri indükler.
https://www.spandidos-publications.com/10.3892/ijmm.2017.3301?text=fulltext - Zou, J.-Y., et al. (2015). Tatlı patates kullanarak kemoterapi gören lösemi hastalarında kabızlığın iyileştirilmesi.
https://www.researchgate.net/profile/Xiaohua-Wang-6/publication/275050156_Improvement_of_Constipation_in_Leukemia_Patients_Undergoing_Chemotherapy_Using_Sweet_Potato/links/5a6a87c8458515b2d0532ea6/Improvement-of-Constipation-in-Leukemia-Patients-Undergoing-Chemotherapy-Using-Sweet-Potato.pdf
